Nel – Texel, 13 mei 1945

Steeds meer erepoorten

De laatste dag der Duitse bezetting hier op het eiland

Lieveen Moeder en verdere familie,
Door bemiddeling van de speciaal correspondente van “Het Parool” voor Texel gaat deze brief naar ik hoop in vrij snel tempo over, zodat U nu eens een keer vers nieuws krijgt. Ik zal alles maar op volgorde vertellen.
Zaterdagmorgen (5 mei) bemerkte Oomtot zijn ontstemming dat het de beide vrouwen in hun bol geslagen was. Wilden ze nota bene met alle geweld op slag de vlag uit en de etalages oranje hebben en hadden niet eens tijd voor zijn eten te zorgen. Dat zou me wat moois worden! Ondertussen was het bericht binnengekomen dat er verse groente was, wat ook gehaald moest worden. Al met al een reuze bende dus, dat snapt U.
Zondag (6 mei). Overal grote dankdiensten in de kerken. Ze zijn nog nooit zo stampvol geweest. ’s Morgens ben ik op Zuid-Haffel geweest. Oom en Tante waren uit, maar het was erg gezellig toch met Annie en Piet. ’s Middags zou ik ook naar de kerk maar er kwam een bevalling tussen dus dat ging niet door.is wel geweest. Het was in de Doopsgezinde Kerk want de grote kerk is van binnen helemaal kapot, juist alles binnen, dat houten kerkgedeelte. Het orgel is maar weinig beschadigd en kon nog spelen. ’s Avonds begon de organist te spelen en in een minimum van tijd stroomde de hele kerk vol en zong iedereen de Vaderlandse liederen mee. Het was buitengewoon indrukwekkend al die mensen in die kapotte kerk. Ze stonden gewoon tussen de kapotte dingen in. Ik was er met Annie Kikkert en een stel vriendinnen.
Maandag (7 mei) was er niets bijzonders. Iedereen is vol spanning wanneer ze komen. Morgen vast!
Dinsdag (8 mei) Na het verbinden gaan we, d.w.z. Trudie Kikkert van de Lindeboom, Marijke van den Ban en Cor, haar zusje en ik, per fiets naar de haven. Eerst hebben we een tijd tegen de dijk gelegen bij de Schans. Toen kwam er een vlet aan, waar vanaf nogal gezwaaid werd en gingen we naar de haven. Er waren een stel onderduikers etc. aan boord waaronder Bert Kikkert de broer van Klaas Kikkert, een neef van Trudie. Die vertelde ons dat de Canadezen nog niet eens inwaren, dus toen zijn we maar weer naar huis gegaan.
Woensdag (9 mei) We houden ons bezig met het versieren van het hele dorp. Marijke en Trudie hadden Engelse en Hollandse vlaggetjes bij de drukker besteld en die verschijnen nu overal in de straten en ook de vlaggetjes van de Jubileumfeesten van vroeger. Maandag hadden een stel kinderen het initiatief genomen een erepoort bij het Schilder einde te maken, die er ook kwam (Dinsdagmorgen hadden N.S.B.ers of Duitsers hem weer tegen de grond gehaald, maar 2 uur later stond hij er weer) met het opschrift “ A cordial welcome to our deliverers”
Donderdag (10 mei) Het versieren gaat door. Wat moeten we anders doen. Om half zes gaan we weer naar de boot, die om half acht aankomt en niemand meeneemt. S Middags nog een stuk gewandeld met Cor.
Vrijdag (11 mei) ’t Oude liedje. Er komen steeds meer Onder het eten horen we een boot heel lang fluiten en nog onverwacht gaat als een lopend vuurtje door Den Burg: “Er zijn er 2 op het raadhuis! Siemenis er!” Wij er heen en ja hoor. Telkens gaat hij weer de hoogte in. ’t Was een enig gezicht. Hij is bij de prinses Irene Brigade. Zijn standplaats was Den haag, maar hij had een paar dagen verlof. Hij was de eerste van de bevrijders die aan wal sprong. Verder kwam Luit. de Vries voor besprekingen mee omtr. de toestand hier. Er zitten nog zoveelen daar wilde ze eerst van weten hoe het er mee zat en wat er gedaan moest worden. Om half zes vertrok hij weer. Eerst hield hij nog een speechje. Hij zou vragen of ze zo spoedig mogelijk een attachement stuurden en vroeg ons of we ze hartelijk wilden ontvangen en ze wat huiselijkheid en gezelligheid geven. Ze waren al zolang weg en hadden ook voor ons gevochten! Bij het vertrek speelde de fanfare op de toren. Het is een prettige eenvoudige man, die de Vries. Alie Drijver had ook veel met hem op. Het was trouwens een echte verrassing dat die ook meekwam. Zo hoorde ik weer wat vanen van jullie thuis. Het zal daar ook wel geweldig feest zijn geweest. ’s Avonds bij Anna Kraai geweest.
Zaterdag (12 mei) We kijken met spanning of ze komen en of er regen zal komen, want dan is de versiering naar de maan. Er zijn nu vast wel zo’n 15inen alles wordt hoe langer hoe mooier. Er komen steeds maar van die grote sparren uit De Dennen. Je ziet alle mogelijke opschriften. “Welkom” “Welcome” Let’s shake hands boys, We are thankful, Leve de bevrijders, Feel at Home Friends, V=Victorie, Vrijheid-Blijheid, enz.
Tot grote woede van iedereen wordt het kaalknippen verboden. In de buitendorpen is het nog met een stuk of 4 gebeurd. Gisteren is er weer herrie meten Duitsers geweest, dus de komst van de Canadezen wordt telkens met meer spanning tegemoet gezien. ’s Avonds werden er achterdrie mensen opgegraven die na 6 april verdwenen waren. Melle Zegel en z’n vrouw uit Oude Schild, die eenverborgen hadden (Dehebben ze op de Steneplaats opgehangen) en een van der Kooi, een graancontroleur. Allemaal mensen over wiens lot men in het onzekere verkeerde. Nu zijn er nog maar 11 mannen en jongens weg n.b. allemaal lui die er niets mee te maken hadden gehad, maar zo van straat weg waren gehaald. De Duitsers hier beweren niet te weten waarheen ze gegaan zijn. Inen waar(Aris?) Eelman op informatie heen ging zeiden ze eerst dat ze ’t niet wisten en toen van in de “Amstelveense weg”. Daar waren ze echter nooit geweest bleek bij informatie. Er is nu weinig hoop meer. Ze zullen wel achterdood zijn geschoten.
’s Middags is er huiszoeking bij de beide wethouders en de ex-burgemeester.
Zondag (13 mei) ’t Is een hittegolf gelijk. Trudi en Cor gaan zwemmen en Marijke en ik naarvoor Evert. Hij was daar niet meer, maar weer bij de Vries in Zuid-Eijerland waar hij vroeger ook was. Alles was goed. ’s Avonds heb ik hem nog even gesproken in de Doe de groeten maar aan Fanny. Hij is erg lang en zag er best uit. Ze zitten daar (hopman) op dat boerderijtje links van het fietspad in de duinen, als jeuitkomt naar de Slufter toe en de Dennetjes voorbij bent.
Onder de duinen langs zijn we toen teruggegaan. ’t Is een en al “Nieuw/Minen??” daar langs het fietspad. Bij Californië hebben we brem geplukt en toen voor het eerst na 3 jaar weer op Bijhebben we even gezeten, een glas water en een glasgehad. ’t Was er heerlijk weer en ’t huisje is echt gezellig. Toen langs buurvrouw Maas, die even gesproken en naar huis. Een heel stelnog verteld dat de Tommies morgen kwamen. Mijn voorband heeft het opgegeven. ’t Ventiel was ook kapot, maar ondanks een nieuw liep hij nog leeg. Ze zullen proberen hem te maken, maar ik vrees het ergste. Dat zullen wel moeilijkheden geven als ik eens naar huis wil.
Tanteverheugt er zich erg op U weer hier te zien. Met slapen redden we het best.is ook welkom. Zeg Moeder,heeft een donkerblauwe jurk zonder versiering. Zoudt U daar niet een kraagje van fabriceren. De sluiting is van achter en van voren is er een V-hals (niet erg diep)
Iedereen zal U hier met open armen ontvangen en zegt dat U hier maar gauw moet komen om aan te sterken.
Als er iemand komt wil die dan een paar sokjes en een gezellige zomerjurk meenemen? Mijn garderobe is niet op zo’n hittegolf en het inhalen van de Canadezen berekend. Ik weet niet of ik zelf direct naar Heemstede zal kunnen komen. Er liggen nog veel gewondein de duinen die nu pas opgenomen kunnen worden en ik wilniet in de steek laten. Pas als hij zegt dat hij me missen kan kom ik.
Alsnaar huis gaat, vraag dan of ze het pakje in Anna Paulona mee wil nemen. Ik zou het nu wel willen hebben vooral voor Mevr. Veening.
Ik heb Inge Hulsebos gevraagd of ze een briefje aan me wilde brengen Zaterdagavond om hier bij te doen, maar ik heb niets gekregen, zeg dat maar tegen Mevr.
Bobby Dros heb ik laatst ook gesproken. Hij heeft de brief van Moeder gekregen en zal proberen zo gauw mogelijk naar huis te gaan.
De kinderen zag ik laatst ook nog, d.w.z. Annie en Alles was goed.
Dezijn weg na veel moeite. We weten niet met welke schipper wantwas vol en toen zou de man die ze reed wel zien waar ze mee meekonden, misschien Bruin of Zuidewind. Maar hebben de man daarna nog niet gesproken.
De kruik ruilden we nog voor 5 pond vet of De transactie is nog gaande. Wrschl. vet wel.
Hierbij de laatste Texelaar en een gedicht van Huib de Rijmelaar, wat onze stemming erg goed tot uitdrukking brengt.

’t Is nu ondertussen Maandagmiddag geworden en de stemming van alles en iedereen is beneden het nulpunt. Het regent en alle mensen zijn razend. Wat was het geval! Gisteren avond werd officieel bekend gemaakt “dat het bevrijdingsleger zal Maandag 14 mei 1945 +/- 11 uur teaankomen.” Dat was wat. Er werd een hele rondrit van het leger vastgesteld doordoor het bestuur van de Oranje vereniging en iedereen haastte zich vanmorgen om op tijd klaar te zijn. Alles was afgezet en overal zag je mensen met bloemen. Er werd 750 man verwacht. Wij, trudi, Marijke, Cor en ik waren op het balcon van de Lindeboom. Een ideaal plaatsje dus. 12 uur kwamen ze ongeveer. Voorop de Marechausee in vooroorlogse uniform te paard. Daarachter een hele ruiterstoet van boeren en dan: 1 D.K.W.tje en een vrachtauto inhoudende 2 officieren, die kwamen voor regeling van de voedselvoorziening en een chauffeur. De ene dankte nog voor de buitengewone ontvangst. Iedereen voelde zich gegrepen en niemand was goed te spreken. Alleen de N.S.B.ers wel. Tijdens de besprekingen o.a. ook over deis nog een hele troep Duitsers luid zingend voorbij gegaan met geweer op. De Engelse officier schijnt toen zo razend geworden te zijn dat dat 10 dagen na afloop van de oorlog nog kon, dat hij zei dat hij direct een bezetting zou sturen. ’s Middags zijn ze toen weer vertrokken en nu zeiden ze in dedat mensen van de boot gezegd hadden dat ze nu inaan ’t inschepen waren. ’t Zal me benieuwen wat er komt.

Vooral in zulke ogenblikken verlang je dubbel naar huis en ik stel me vaak voor hoe alles daar nu zijn zal. Hebben jullie met die warmte buiten gegeten ook? Hoe gaat het met de tuin? Is alles er ook zo vroeg? Ik had het feest in Heemstede graag meegemaakt, vooral nu het hier zo gaat.
O ja, nog een drama. Zaterdag 5 mei stond opeens s’ avonds om half 9 de helevoor de deur. Ze durfden niet te blijven, de buren waren weggegaan voor een paar dagen en de Duitsers die er ’s morgens waren hadden gezegd dat ze veiligheidshalve niet konden blijven. ‘s Morgens om 7 uur (8uur was de capitulatie) was het huis n.l. omsingeld en alles overhoop gehaald,afgeranseld en gevangen genomen. Later kwam hij terug, maar durfde niet te blijven. De Fam. Jost had al bij verschillende hotels geprobeerd maar alles was vol. Je kon die mensen toch niet op straat laten staan.en Oomsliepen nog beneden, ik ging toen naar Mevr.toe waar ik nog slaap en het vijftal kroop boven in bed op de slaapkamer. Dat ging zo tot Dinsdag enwas dolblij dat ze weg waren. Zo’n drukte ook. Er kwam n.l. nog bij dat er in die dagen geruchten tot ons door kwamen, volgens welke de oude mevrouw de boel verraden zou hebben. Een paar dagen terug spraken ween het bleek zo te zijn. Een paarwaren ‘s nachts per ongeluk aan het verkeerde raam gekomen en ‘s morgens was ze naargegaan en ’s middags waren de Duitsers daar al om huis. Ze had nog bij ons gegeten en zei ook dat ze naar ’t kommandantur geweest was. Geen moment hadden we er aan gedacht dat het daarvoor geweest was. ’t Is dat ze van hun commandant niet meer schieten mogen, anders kwam ze er niet levend uit. De jonge mevrouw niet maar die heeft de schrik wel zo te pakken dat ze zo vlug mogelijk naar Den Haag gaat. De oude mevr. had na de dood van haar zoon een geweldige haat tegen degekregen.
Zojuist kwam er iemand om Een oude dame, en wel de onderwijzeres van U op de bewaarschool. Weet U nog hoe ze heette? Ik kon nog een complimentje over U in ontvangst nemen, want ze vertelde dat U op 2-3 jarige leeftijd al zo’n helder verstand had. Herinnert U zich het geval Biersteker die in de put verdronken was nog?
Ook moet U de groeten weer terug hebben van Janna de Wijn.
Zijn in Heemstede de vroegere militairen ook opgeroepen? Hier wel. Ze hebben allemaal een band om met Oranje.
Nu ik stop maar eens. Ik hoop dat we nu kunnen zeggen “tot ziens!”
De brieven die volgens Alie D. +/- 5 mei hierheen verzonden moeten zijn heb ik nog niet
Als het reisverbod nog niet opgeheven is zal ik maar zeggen: “Prettige Pinksterdagen.”
Hartelijke groeten vanen Oomen speciaal
van